Rahim ağzında gelişen bir kanser
türü olan Rahim Ağzı Kanserinin, tarama yöntemleri ile erken tanı alındığında
hastalığa bağlı ölüm oranlarının büyük oranda azaltılabildiği kanıtlanmıştır.
Bu nedenle Bakanlığımız buna yönelik kapsamlı sağlık programlarının içine Rahim
Ağzı Kanser taramalarını da almış ve büyük bir başarı ile yürütmeye devam
etmektedir.
Ocak ayı Rahim Ağzı Kanseri
Farkındalık Ayı olarak belirlenmiş olup dünyanın birçok ülkesinde hastalığa
dikkat çekmek üzere Farkındalık etkinlikleri düzenlenmektedir. Ülkemizde de
farkındalık etkinlikleri tüm illerimizde yapılmakta, tarama programlarımız
tanıtılarak halkımızı bu konuda bilinçlendirmeye çalışılmaktadır.
Rahim Ağzı Kanseri Neden
Önemli
• Rahim ağzı kanseri
önlenebilen bir hastalıktır.
• Rahim ağzı kanseri erken
teşhis edildiğinde yüksek oranda tedavi edilebilir bir kanser türüdür.
Risk Faktörleri Nelerdir
• 30 yaşın üzerinde olup tedavi
edilmemiş Human Papilloma Virüs (HPV) ve/veya cinsel yolla bulaşan diğer
enfeksiyonların olması. (HPV, rahim ağzı kanseri de dahil olmak üzere en az
altı kanser türüne neden olabilen, cinsel yolla bulaşan yaygın bir virüstür.)
• Çok doğum yapmak ve ilk
doğumu erken yaşta yapmak.
• Erken yaşta (16 yaş öncesi)
aktif cinsel yaşama başlamak.
• Birden fazla cinsel partnerin
olması.
• Sigara içmek.
• Düşük sosyoekonomik düzeye
sahip olmak.
• Zayıflamış bağışıklık sistemi
(İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü/HIV gibi) hastalıkların olması.
Belirtileri Nelerdir
Rahim ağzında kanser öncesinde
gelişen değişiklikler genellikle belirti vermeyip ancak pelvik muayene, Pap
Smear testi ve HPV testleri ile erken dönemde tespit edilebilmektedir.
Aşağıdaki belirtilerden
herhangi biriyle karşılaşırsanız hemen bir sağlık uzmanına başvurunuz:
• Vajinadan artan miktarda veya
alışılmadık türde akıntı geliyorsa
• Sırt, bacak veya kadın cinsel
organlarının olduğu bölgede ağrı gözleniyorsa
• Yorgunluk, kilo kaybı,
iştahsızlık gelişmişse
• Tek ya da iki bacakta
şişkinlik varsa
• İdrar yaparken ağrı
gözleniyorsa
• Normal adet dönemi dışındaki
zamanlarda lekelenme tarzında hafif kanama oluyorsa
• Normalden daha uzun süren
veya daha ağır olan âdet kanaması söz konusu ise
• Cinsel ilişki sırasında veya
sonrasında kanama veya ağrı gözleniyorsa
• Menopoz sonrası kanama
izleniyorsa.
Erken Teşhis
Tarama ve erken teşhis ile
tedavisi mümkün olan rahim ağzı kanseri, günümüzde kanserden ölüm nedenleri
arasında çok geride yer almaktadır. Rahim ağzı kanseri HPV ile ilişkili olan en
yaygın hastalıktır. Neredeyse tüm rahim ağzı kanserleri HPV enfeksiyonu
nedeniyle gelişmektedir. HPV ayrıca kadın ve erkeklerde cinsel organ ve ağız
boşluğu kanserlerine de neden olmaktadır. HPV’nin tespiti, erken dönemde rahim
ağzındaki kanser öncülü değişikliklere işaret ederek kanser teşhisini
kolaylaştırmaktadır. Günümüzde rahim ağzı kanserini önlemeye veya erken bulmaya
yardımcı olmak üzere geliştirilmiş iki tarama testi yaygın şekilde
kullanılmaktadır.
• HPV testi; rahim ağzındaki
hücresel değişikliklere neden olabilecek virüsün (Human papilloma virüsü) rahim
ağzı hücrelerinde tespiti esasına dayanan bir testtir.
• Pap smear testi; uygun
şekilde tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebilecek olan prekanseröz
durumları (rahim ağzındaki hücre değişiklikleri) arama esasına dayanan bir
testtir.
Her iki test de son derece
basit ve ağrısız işlemler olup aynı anda yapılmaktadır.
Rahim ağzı kanseri Dünya Sağlık
Örgütü (DSÖ tarafından) “önlenebilen bir ölüm nedeni” olarak tanımlanmaktadır.
Ülkemizde uygulanan Ulusal Kanser Tarama Programı uyarınca, tarama
standartlarımız doğrultusunda 30-65 yaş aralığındaki kadınlara her 5 yılda bir
HPV ve Pap Testi uygulanmaktadır.
Tarama Testleri Nerelerde
Yapılabilir
Ülkemizde rahim ağzı kanseri
taramaları; Toplum Sağlığı Merkezlerinin bağlı birimi olarak faaliyet gösteren
Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) , Sağlıklı Hayat
Merkezlerinde (SHM), Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) ÜCRETSİZ olarak
yapılmaktadır.
Tedavi
Erken dönemde saptandığında ek
bir başka tedaviye ihtiyaç olmadan tümör cerrahi olarak çıkartılabilir. Eğer
daha ileri bir safhada karşılaşılmışsa kemoterapi ve radyoterapi verilmektedir.
Hangi tedavinin kime ve nasıl uygulanacağı evreye göre değişmektedir.
Korunma
• HPV’nin en çok kanser yapan
tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcuttur.
Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserine karşı 9-14 yaşlarındaki kız çocuklara
aşı yapılmasını önermektedir.
• 30 yaşından itibaren tarama
testlerini düzenli bir şekilde yaptırmak.
• Güvenli cinsel ilişki
konusunda eğitim almak.
• Cinsel aktivite sırasında
prezervatif (kondom) kullanmak.
• Erkeklerin sünnet olması.
• Sigara kullanmamak.